Avrupa'nın Gökkuşağı Haritası
25 Temmuz’da başlayacak olan Kopenhag’daki “Out Games” spor etkinlikleri ve onun öncesinde gerçekleştirilecek Uluslararası İnsan Hakları Konferansına birkaç gün kala ILGA-Avrupa, LGBT bireylerin yasal durumunu yansıtan bir “Gökkuşağı Avrupa Haritası” çıkardı.
Harita ayrımcılıktan koruma, LGB ailelerin tanınması ve onların yasal hakları, cinsel yönelime karşı nefret suçlarının düzenlenmesi gibi çeşitli gelişmeleri ele alıyor. Gökkuşağı Haritası aynı zamanda eşcinsel birlikteliklerin suç sayıldığı, Pride etkinliklerinin engellendiği, Avrupa’nın “karanlık” köşelerine de dikkat çekiyor.
Avrupa’daki LGBT bireylerin yasal durumlarını gösteren harita, bu alandaki olumlu gelişmeler ile ayrımcılık ve eşitsizlik bölümlerinden oluşuyor.
Olumlu gelişmeler;
2 ülkenin anayasasının ayrımcılık karşıtı kanunlarında cinsel yönelim ayrımcılığı yer alıyor. ( İsveç ve Portekiz)
13 ülke çalışma hayatında cinsel yönelim ayrımcılığını yasaklıyor. (Avusturya, Bosna Hersek, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Gürcistan, Yunanistan, İtalya, Letonya, Makedonya, Malta ve Polonya)
25 ülke ise hem çalışma hayatındaki ve hem de hizmetlere ulaşmadaki cinsel yönelim ayrımcılığını yasaklıyor. (Andora, Belçika, Bulgaristan, Hırvatistan, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Macaristan, İzlanda, İrlanda, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Portekiz, Romanya, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Birleşik Krallık)
15 ülke nefret suçları ile ilgili yasal düzenlemelerde cinsel yönelim ayrımcılığına yer veriyor. (Andora, Belçika, Hırvatistan, Danimarka, Estonya, Fransa, İzlanda, İrlanda, Litvanya, Norveç, Portekiz, Romanya, İspanya, İsveç, Birleşik Krallık)
5 ülkede eşcinsel evlilik yapılabiliyor (Belçika, Hollanda, Norveç, İspanya, İsveç)
13 ülkede eşcinsel çiftlerin birlikteliklerini kayıtlı hale getirebiliyorlar (Andora, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Macaristan, İzlanda, Lüksemburg, Hollanda, Slovenya, İsviçre ve Birleşik Krallık)
13 ülke eşcinsellerin birlikte yaşamalarını tanıyor (Avusturya, Belçika, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Fransa, Almanya, Macaristan, Hollanda, Norveç, Portekiz, İsveç ve Birleşik Krallık)
9 ülkede eşcinseller birlikte evlat edinme hakkına sahip (Andora, Belçika, Danimarka, İzlanda, Hollanda, Norveç, İspanya, İsveç, Birleşik Krallık)
11 ülkede ise eşcinsel çiftler birbirlerinin çocuklarını evlat edinebilme hakkına sahip ( Andora, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Almanya, İzlanda, Hollanda, Norveç, İspanya, İsveç ve Birleşik Krallık)
10 ülkede ise lezbiyen çiftlere gebelik/üreme hizmetleri sunuluyor (Belçika, Danimarka, Finlandiya, İzlanda, Hollanda, Norveç, Romanya, ispanya, İsveç ve Birleşik Krallık)
Ayrımcılık ve eşitsizlik;
2 ülkede eşcinsel ilişkiler için yasal yaş konusunda eşitsizlik var ( Kıbrıs ve Yunanistan)
8 ülkede ise son 10 yıldır LGBT’lerin dernekleşme ve halka açık gerçekleştirmek istediği etkinlikler (Pride yürüyüşü gibi) engellenmekte. ( Belarus, Letonya, Litvanya, Makedonya, Moldova, Polonya, Rusya ve Ukrayna)
Türkiye’nin üzerinde ne olumlu ne de olumsuz bir işaret bulunuyor. Türkiye halen anayasada ve ceza kanununda eşitliği tartışadursun, Avrupa ülkelerinin büyük çoğunluğun bu sıkıntıları aştığını söyleyebiliriz. Bazı Doğu Avrupa devletlerinin eşcinselliğe karşı direnişleri halen devam etse de Avrupa Birliği’ne üye olan eski doğu bloğu ülkelerinde sosyal yaşamda henüz çok belirgin olmasa da en azından yasal düzenlemelerin LGBT bireylerin lehine olduğunu söylemek mümkün.
Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde hızla çıkartılan yasalar yavaş yavaş toplumdaki tabuları da kırıyor ve her geçen gün ayrımcılık ve nefret suçları azalıyor. Zaten Avrupalı LGBT örgütler ve LGBT haklarına saygılı ülkeler de halen ayrımcılığın çok yoğun yaşandığı ülkelerdeki durumun değişmesi için yoğun çaba sarf ediyorlar. Bunun en güzel örneklerinden biri ise iki yılda bir Gerçekleştirilen EuroPride etkinliklerinin önümüzdeki yıl Polonya’da düzenlenecek olması. Şimdiye kadar hep İspanya, İsveç, Hollanda, Danimarka ve Birleşik Krallık gibi LGBT haklarının kazanıldığı ülkelerde gerçekleştirilen ve adeta bayram havasında geçen EuroPride etkinliklerinin daha bu yıl bile etkinlik düzenlemek isteyen bir grubun şiddet uygulanarak durdurulduğuna şahit olduğumuz Polonya’da yapılacak olması gözleri bir sonraki EuroPride’a çeviriyor. Şimdiye kadar gerek aşırı dinci ve sağcı grupların saldırıları gerekse kolluk kuvvetlerinin engellemesi sonucu Pride organizasyonu gerçekleştiremeyen Polonya için EuroPride belki de bir dönüm noktası olacak.
Gökkuşağı Avrupa haritasında Türkiye, kendi üzerine konmak üzere en azından bir işareti hak ediyor olsa gerek! O da, dernekleşme özgürlüğünün engellenmesi ile ilgili işaret.
Sonuç olarak LGBT hakları konusunda Avrupa’nın son 10 yılda geldiği noktayı göz önünde bulundurduğumuzda; olumlu işaretlerin yerini engel işaretlerine bıraktığı Doğu Avrupa’nın LGBT hakları açısından pozitif yerlere dönüşmesi için bir 10 yıl daha beklemeye gerek olmadığını söylemek iyimserlik olmaz sanırım. Türkiye’de de giderek güçlenen LGBT hareketinin önümüzdeki 10 yıl içinde o güzel işaretlerden en azından bir kaçını harita üzerinde görmek mümkün görünüyor.
|
Diğer başlıklardan bazıları.
