Ramazanın başlamasına sayılı günler kaldı. İnanan inanmayan herkesin birbirine hoşgörüyle yaklaşmasını dilediğim bu ayda konularımıza biraz ara verip, gönül bahçemizde gezintiye çıkalım ve renklerin arasına karışalım istedim..

Çocukluğumda bir sonbahar.. Yer, Üsküdar.. Kız kulesine baka baka yürüyorum. (Sonradan ölümsüzlüğe dönecek büyük aşkım kız kulesiyle aramızda ilk kıvılcımların çaktığı günler) İftara yarım saat var.. Sokaklarda bir koşturmaca, bir telaş. Fırının önündeyiz deniz gözlü babamla. Önümüzde pamuk saçlarına kahverengili beyazlı eşarp takmış yaşlı bir teyze.
- Oğlum bana iki ekmek ver, biri askıda..
Askıda derken ne demek istediğini pek de anlamadım aslında. Zannettim ki askılık var, oradan alıp verecek birini. Fırıncı ekmeği sarıp verdi teyzenin eline. Parasını aldıktan sonra tezgahın üzerine eğilip küçük bir kağıt parçası aldı, arkasında duran tahta panodaki çiviye astı. Ben ikinciyi askıdan alıp getirecek diye beklerken teyzecik gidiverdi! Tam seslenecektim ki babamın sesi duyuldu,
- Rıza efendi bana da üç ekmek biri askıda.
- Baba teyze ekmeğini unuttu!
- Bir dakika kızım..
Fırıncı iki ekmeği uzattı, babam parayı verdi. Gözüm askılığı ararken fırıncı yine kağıt parçası alıp çiviye astı. Babam “Hadi gidelim” diyor. “E askıda ekmeğimiz kaldı?” Babam güldü, “O bizim için değil yavrum” dedi. O an anlıyorum ki bu askı başka bir şey.
- Baba askıda ekmek ne demek?
Babam anlatıyor. Osmanlıdan beri ramazan aylarında süregelen bir geleneği.. O anlattıkça benim gözler büyüyor, doluyor, taşıyor.. Evet fakirliğin ne olduğunu çocuk aklıma rağmen öğrenmiştim ama ekmek alacak parası bile olmamak ne demekti? Yani aç mı yaşıyorlardı şimdi? Öyle içime dokundu ki ağlamaya başladım. Benim gibi daha küçücükken bile yaka silktiren bir beter böceğin ağlamasına pek alışkın olmayan babam “Ne oldu kızım?” diyerek durdu.
- Neden ağlıyorsun?
- Baba biz bundan böyle beş ekmek alalım üçü askıda olsun..!

Yıllar sonra yine bir sonbahar.. İtalya ‘da yaşayan ama yanımıza tatile gelmiş bir arkadaşım anlatıyor:

“Napoli ‘ye yeni geldiğim zamanlardı.. Hava almak için dışarı çıktım. Alışverişti, gezintiydi derken dinlenmek üzere güzel şirin bir cafeye girdim, masaya oturup siparişimi verdim. Etrafa bakınırken içeriye biri girdi, yerine oturmadan önce garsona seslenerek,
- İki kahve istiyorum, biri askıda.
dedi İtalyanca.. Garson kahveyi verdikten sonra tezgahının üstündeki çiviye kağıt astı. Bu durumla başka bir zaman tekrar karşılaşınca garsonlardan öğrendim ki daha sonra cafeye gelen ve ihtiyacı olan kişiler, buradaki kağıt sayısı kadar kahveyi bedava içermiş..”

Yani sözün özü, aynı gelenek onlarda da varmış. Hey gidi koca dünya hey, İstanbul’un Üsküdar’ından İtalya’nın Napoli’sine.. Bazı değerler nasılda ülke, din, dil, ırk gözetmeksizin kendiliğinden gelişebiliyor. Mucize gibi. Ama zaten hayatın kendisi bir mucize değil mi? Böylesine yapıcı gelenek ve göreneklerin çoğalmasını dilerken, bu muhteşem geleneği başlatan Anadolu insanının o güzel kalbini sevgiyle kucaklıyorum..

HAMİŞ : İç Anadolu bölgesinde bu güzel alışkanlığımız halen devam etmektedir, özellikle ramazan aylarında, ihtiyaçlı olanlara destek olmak anlamında. Mahallenizdeki fırınla “Askıda Ekmek Uygulaması Vardır” yazısı asması için mutlaka konuşun, bu güzel geleneği hatırlatın. Biz yardımlaşmayı seven, gönlü yüce bir milletiz, inanın kabul edecektir böyle güzel bir dayanışmaya ortak olmayı..

Işık ve sevgiyle
Bilge ADAM